VAN SCHÈÈNNAOM NÒR GEUZENAOM

Oo, oo, oo, wè hanzet mier òn dieje verrèkte schèènnaom. Daor kwaam al dè geklôot meej dè stomme strisselgeval nòg boovenop. Mar impetèds hanzer gin sjoefel van dèsse meej zen allen en wèèreldpresentaosie van die-kom-sa ònt afleevere waare.

Want wè dènkte van oewèège: perbeert mar es ene tòpzwaore wiebelege krèùk te vulle meej oewen èègeste zèèk agge allêeneg mar de beschikking hèt oover tweej haande. Èn dieje zèèk moes ammòl dur de tèùt van de krèùk gepèrst wòrre. De tèkstiel- èn wolwèèrekmeense han der haande vol meej al dè koetere meej meenseleke laawe uuriene.

Al dieje krèùkezèèk wier avventoe geschaawd op ònlèg. Kasjewêel waar dè de op de mòndaoge gebròchte zèèk mistentèèds van bedènkelek pèèl waar. Dè kwaam dur de kwakke zatsel die, in de wiekènde daorveur, ingenoome wier. De krèùke moesse op gezètte tije, klinkklaor volgezeeke, ingeleeverd wòrre op de febrieke. As dè volzèèke dur alderhaande omstaandegheeje nie gelukt waar, wiere de vraawe ingeschaokeld. Die moesse dan op gehêel èège wèèze de krèùk vieja de tèùt zien vol te krèège. Dè leeverde somwèèle speesiejaole èn ok hielaariese taferêele op. Ok kwaamet veur dè ene wèèrekmeens in gezêegende staot blêek te zèèn. Hij krêeg dan wèl de nôodege fielesetaosies, mar gin zwangerschapverlòf.

En grôot vurdêel waar dè, dur hil dè gezèèk in krèùke, de geminte Tilburg gin laast ha van wildzèèkers. Dè wildzèèke in Tilburg begos pas toen de tèkstiel plèète waar. Teliste krêege de tèkstiel- èn wolwèèrekmeense de honneurs diesse dik verdiend han:

                                                             EN STANBILD

Den ontwèèreper vant bild waar Hènk Smulders èn tis meej et karneval in 1987 òfesjêel ingeweeje. Et stao int sèntrum van Tilburg op den hoek van de Nuuwlandstraot èn den Heuvelstraot.Èt mènneke dè medèl heej gestaon vur et krèùkezèèkersbild waar wèl ene Krèùkezèèker, mar ginne zèèker in krèùke. Hij wèèrekte as schoenlapper bè Schoenfebriek Nard de Bèèr in de Gurkestraot. Dè ha Ruud Vreeman, onzen börger van 2004 toe 2010, wèl geweete gehad wille hèbbe. Tusse tweej hòkskes: Nard de Bèèr is gin femielie van mèn; ik koom öt enen aanderen dieretèùn.

Èn zôo heejet krèùkezèèkersbild zenèègeste bèdraoge geleeverd òn de transfòrmaasie van vervloekte schèènnaom nòr enen bejuubelde geuzenaom. Ene geuzenaom die ooveral bekènd is èn waor we meej zen alle verrèkkes frêet op zèèn. Ene naom die Tilburg in bild heej gebròcht.

Jòs de Bèèr

DEN BÈRBIER VAN TILBURGIEJA

Vruuger waarek en klèpschouw èn smal mènneke, vurzien van ene tiest meej daorop ene fèèremen bos mèlkboerenhondenhaor. Om al die dinger zoveul meugelek te verbèèrege dik vulstegrôote kleere aon èn liet ik menèège ene stoere noozemkwaffuure ònmeete. Ge wit nòg wèl, dès zon kwaffuure meej veurop en kèùf èn aachterop en kiepekuntje. Zukke kwaffuures ston konstant op instòrte. Èn agge nie goed öt oew dòppe kêekt, liepte de gòdsgaanseleken dag vur jandoedel dur de stad. Sjuust as en verzoope plèkbrôojke ast rèègent. Nèè, et viel nie meej om zon kwaffuure en bietje fesoenlek in tôom te haawe. Èn de kliematooloogiese omstaandegheeje in ons laand waare ok al nie hil èèrg gunsteg.

Vur et hille gedoe hadde veul naoprakkezaosie èn brilletiene nôodeg. Dikkels krêegek te heure dèt zootje veul wèg ha van en Austraalies kapsel: Et Sitnie. Zôodoende hèk hil wè uurkes verdaon bij verschaaje bèrbiers. Zoveul dèkker en blèèvend bèrbierstrauma van hèb opgelôope. Ik zèè daordur gevuuleg gewòrrè vur et, in die kapselons, gekwats op hôog nievoo oover de kleur van gruune zêep.

Dörum sprongek en gat in de locht toen vanèùt Ameerieka den biebobkwaffuure kwaam òngewaaje. Dè waar en jongeshaormedèl meej kòrt steekeltjeshaor. In Tilburg ok wèl bekènd as pleejbòrselkwaffuure. Om römte te kreejeere vur ene kwak brilletiene zèn òn de vurkaant van oewe knöst de steekeltjes en stukske langer dan op de rèst van oewe tèbbes. Den aachterkaant kunde foetseler natuurèl laote. Èn in Tilburg staoget ammòl. Dees medèl zörregde derveur dèk menèège niemer nòr den bèrbier hoefde te slèèpe. Meej den aonkôop van en haorknipmesjientje zèèk himmòl zèlfbedienend gewòrre. Mar et waar tòch ötkèèke geblaoze meej zon haorknipmesjientje. Agge òn de vurkaant ene keer ötgeschoote waart, waaret daor himmòl verinneweerd. Èn agge te veul gemieliemeeterd ha op de rèst van oewen booles waarde zo kaol as en aaj. Et ènnegste wètter dan nòg òn te rèdde viel waar en naobehaandeling van waasen èn zêûme.

Rèùm fèfteg jaor geleeje zèèk onder êen huuwelekse vurwèèrde getrouwd. Dieje vurwèèrde waar dè mèn vrouw, ast nôodeg waar, mèn kapsel moes gòn kòrtwieke. Zôodoende wòrrek gereegeld op ene keukestoel geheesen èn dan lòt ze, as den êenegste èchten bèrbier van Tilburgieja, et haorknipmesjientje zen wèèrk doen. Ongelooge waor. Mar as gullie kazjewêel enen dôofstommen bèrbier wit te vèène … dan heurek dè gèère.

Jòs de Bèèr

EN VERBALLEMONDE                                                                                  DRIEKÔONINGZINGENDEZANGKARRIEJÈÈRE

Van klèèns af aon hak al ene grouweleken heekel òn dè schôojfist. Ik zaag hil dieje flaawekul aon vur en behèèmelde menier van legaole bèllekestrèkkerij. Ooverigens onder grôote vrollekhèd van mèn drie zussen die naa de kaans zaagen om as Driekôoneginne op rèèp te gaon. Ik deej nèt òfdèk dèwèl sund von èn ging vur men èège vast en fisje baawe.

Mar jè…ik ha toen nòg gin sjoefel van de saomestèlling vant höshaawe van mene vriend Frutje. Naaw jè Frutje, fèètelek hiet Frutje Frank, mar om reeje dèttie zo grôot èn brêed ötgevallen is èn omdèttie ok nogges vur den duuvel nie bang is, noemt iederêen Frank Frutje.Frutje heej mar êen bruurke èn dèrrom moes ik meej nòr hullie moederke, want die ha en goej iedeej. Et kwaamer op neer dèk vurbestèmd waar om te proomooveere tòt dèrde kôoning.  Èn om de femieliestambôom zèùver te haawe wier bepòld dè allêeneg ik ònlèg ha vur en optreeje as zwarte kôoning. Dus hullie moeder perkeerde mèn op ene keukestoel, nèffe de kwiesjèèr, èn begòs mèn smoelwèèrk in te zêepe meej slaojollie.Dan derbij wier ik meej en paor van die, vantevurre zwartgeblaokerde kurke, kaajzwart gemòkt. Ik zaag erèùt as ene Görkese Turk int Groesènd. As en sortemènt pèllerien krêege me meej zen drieje en aaw spraaj oover onze schaawers gedrappeerd, waornao dôodgemoedereerd ene luijer onder onze gaawe krontjes, van kerton, geschoove wier. Et fist kos begiene.

Frutje ha en strattegie in mekaor gefrut. Die kwaam er op neer dèmme zoveul as meugelek is doeninge meej en bezuuk zon gòn vereere. Dè deetie omdèmme dan gin tèèd zon kwèèt raoke meej ònbèlle èn meej wòchte tòdètter oopegedaon wier. Dan derbij de winkeliers zèn ammel kaajhard geèffereerd ònt koetere èn dèrrom hoefde dan de liekes nie himmòl te zinge. Zôo stapte we vol goeje koeraazje de tebakspeesieaolzaok van Van den Brekel, in de Wagenaarstraot, binne. De tebakspeesiejalist zaag ons aon as pootensjiejeele klaante èn gaaf ons enen bèùl sjèk van de `weeduwe van Van Nelle, meej vloejkes van de Rizla meej.Hij vond dè wèrschènlek en goej gefondeerde invèsteering vur de toekomst.

Bèùte gekoome moese we et rejaole kedoow netuurlek metêen gòn ötpakke. Frutje draajde drie sjèkskes èn staak ze aon meej en luusiefèrke. Die han we bè ons om de kèrskes, int siegaarekiesje, braandend te haawe.In en hapstap stikte we de moord van de griebelhoest tèènemekaare gevòlgd dur en onbedaorleke gewôone hoest- proest- bulder- èn ròchelbuij. Zôo kwaame we aon bè de snoepdoening vanTooke Mop in de Hoefstraot. Mar et hoeste- proeste- buldere èn ròchele wo mar nie ophaawe. Toen vroeg Tooke: “Wès dè naa vur en stom lieke?” “Stille naacht” zeej Frutje

Toen waaret den hogste tèèd ommer tussenèùt te pèère.Tèùs òngekoome ginge we aachtermekaar den buut öttèlle èn kwaame tòt de slòtsom:

                 Kaawe klaawe

                               Rôoje wange

                                             Veul gezonge

                                                             Niks gevange

Naa…niks gevange…dè nie dè.

Ene bèùl sjèk van de Weeduuwe van Van Nelle. Èn vloejkes van Rizla.

Noemt dè mar niks!

Jòs de Bèèr